,,Cudze wiedzieć pożytecznie jest,
swoje obowiązek..."
Zygmunt Gloger 
Co robi etnolog ???
- Bada kulturę
- Rozmawia z ludźmi
- Zapisuje informacje
- Fotografuje
- Opisuje dokumentację fotograficzną
- Zbiera przedmioty charakterystyczne dla danej kultury
- Opisuje obserwacje, ciekawe zjawiska
- Wzbogaca muzea etnograficzne
- Ratuje ginące piękno
Słownik terminów
Kultura
Słowo cultura (łac.) –w starożytności oznaczało uprawę ziemi.
Kultura to wytwory i obiekty ludzkiej działalności, działania i stany psychiczne człowieka, jego postawy, dyspozycje, nawyki. Proces społecznego komunikowania, przekaz międzypokoleniowych wartości.
A. Kłoskowska
Tożsamość kulturowa
Najważniejszy rodzaj tożsamości zbiorowej, polega na historycznie uwarunkowanym, kulturowym sposobie zachowania przez daną zbiorowość ludzką istnienia i ciągłości gatunku oraz równowagi biopsychicznej.
K. Kwaśniewski
Dziedzictwo kulturowe
Przedmioty, rzeczy, obiekty, które posiadają pewną wartość, samo słowo dziedzictwo kulturowe zawiera w sobie pewien nakaz i nakłada na nas obowiązek dbania i pielęgnowania, tego co otrzymaliśmy po przodkach. (materialne i niematerialne)
Przedmioty, rzeczy, obiekty, które posiadają pewną wartość, samo słowo dziedzictwo kulturowe zawiera w sobie pewien nakaz i nakłada na nas obowiązek dbania i pielęgnowania, tego co otrzymaliśmy po przodkach. (materialne i niematerialne)
Regionalizm
Etym. - łac. regionalis 'dotyczący okolicy' od regio 'kierunek; linia (graniczna); prowincja, dążenie do ożywienia życia kulturalnego i naukowego poszczególnych dzielnic kraju przy zachowaniu ich odrębności kulturowych.
Etym. - łac. regionalis 'dotyczący okolicy' od regio 'kierunek; linia (graniczna); prowincja, dążenie do ożywienia życia kulturalnego i naukowego poszczególnych dzielnic kraju przy zachowaniu ich odrębności kulturowych.
http://www.slownik-online.pl
Mała ojczyzna
Świat w którym żyjemy na co dzień : ludzie i stworzona przez nich kultura, krajobraz, przyroda.
Edukacja regionalna. Poradnik dla nauczyciela
Dyscyplina zajmująca się opisem i analizą (często porównawczą) kultur ludzkich oraz ich dziedzin i wytworów w historycznych uwarunkowaniach.
Etymologia omawianych terminów:
ethnos (gr.) - lud
graphein (gr.) - opisywać
logos (gr.) - słowo, prawo
Etnologia
Dyscyplina naukowa mająca za przedmiot badań człowieka jako istotę kulturową w jej wymiarze globalnym oraz w jej wyrazach przestrzennych, zwłaszcza w ramach ugrupowań etnicznych.
Słownik etnologiczny: terminy ogólne, Zofia Staszczak
Antropologia kulturowa
Dyscyplina naukowa zajmująca się człowiekiem jako twórcą kultury i istotą społeczną. Antropologia dąży do skonstruowania ogólnej teorii kultury i próbuje na jej podstawie zrozumieć i zinterpretować ,, człowieka i jego dzieło’’. W etnografii, etnologii i antropologii podstawą analizy jest opis zjawiska.
Dyscyplina naukowa zajmująca się człowiekiem jako twórcą kultury i istotą społeczną. Antropologia dąży do skonstruowania ogólnej teorii kultury i próbuje na jej podstawie zrozumieć i zinterpretować ,, człowieka i jego dzieło’’. W etnografii, etnologii i antropologii podstawą analizy jest opis zjawiska.
E. Szot – Radziszewska
 |
| Wycinanka łowicka |
(ang. folk-lore "wiedza ludu") – symboliczno-artystyczna dziedzina kultury ludowej. Obejmuje całokształt tradycji ludowej w jej aspektach wierzeniowo – praktycznych, obyczajowych i takich, jak proza w jej różnych gatunkach słownych i muzycznych. Józef Burszta wyróżnia trzy rodzaje współcześnie istniejącego folkloru:
Folklor tradycyjny (zanikający , wiejski ) Obejmuje on klasyczne gatunki literatury ustnej, oraz wokalno-muzyczne i choreograficzne relikty dawnej obrzędowości.
Folklor rekonstruowany, wtórny,widowiskowy, sceniczny, folkloryzm)
Jest to zjawisko wtórne, obejmujące teksty i obrzędy wyuczone, opracowane stylistycznie i przedstawiane w sytuacjach celowo zaaranżowanych (np. kapele grające na tradycyjnych instrumentach, zespoły wokalne i taneczne.
Folklor współczesny (spontaniczny, środowiskowy) Jest wyrazem aktywności twórczej poszczególnych subkultur, turystycznej zawodowej, kościelnej , żołnierskiej. Obejmuje również przekaz interspołeczny, zaspokajając różne potrzeby międzyludzkiej komunikacji. internet). Obejmuje takie formy jak: pogłoska, plotka, anegdota, dowcip, satyra towarzyska, stereotypowy toast, formuła życzeniowa, porzekadło, przysłowie sytuacyjne, parodia, legenda miejska.
Folklor współczesny (spontaniczny, środowiskowy) Jest wyrazem aktywności twórczej poszczególnych subkultur, turystycznej zawodowej, kościelnej , żołnierskiej. Obejmuje również przekaz interspołeczny, zaspokajając różne potrzeby międzyludzkiej komunikacji. internet). Obejmuje takie formy jak: pogłoska, plotka, anegdota, dowcip, satyra towarzyska, stereotypowy toast, formuła życzeniowa, porzekadło, przysłowie sytuacyjne, parodia, legenda miejska.
http://pl.wikipedia.org
 |
| Bibułkowe cudeńka |
Sztuka ludowa
Całokształt działalności artystycznej społeczności lokalnej. Obok twórczości, do sztuki ludowej zalicza się całą artystyczną stronę zwyczajów i obrzędów ludowych.
Całokształt działalności artystycznej społeczności lokalnej. Obok twórczości, do sztuki ludowej zalicza się całą artystyczną stronę zwyczajów i obrzędów ludowych.
Tradycja
Treści kultury (takie jak: obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania, normy społeczne), uznane przez zbiorowość za społecznie doniosłe dla jej współczesności i przeszłości, przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Obyczaj
Zachowania powszechnie przyjęte w danej zbiorowości społecznej i poparte uznawaną w niej tradycją. Obyczaj jest elementem kontroli społecznej, jego naruszenie powoduje zazwyczaj negatywną reakcję.Ogół obyczajów w danej zbiorowości tworzy jej obyczajowość.
Zwyczaj
Odrębny od prawa, mody i moralności system aksjonormatywny (system norm i wartości)
Odrębny od prawa, mody i moralności system aksjonormatywny (system norm i wartości)
Obrzęd
Czynności i praktyki o znaczeniu symbolicznym, towarzyszące jakiejś uroczystości o charakterze związanym z charakterem społeczności. Obrzędy dzielimy na religijne i świeckie. Rodzaje obrzędów: inicjacyjne np.obrzezanie,chrzciny afirmacyjne - np. jubileusz pracy, pożycia małżeńskiego, świąt rodzinnych izolacji - np. pożegnanie, pogrzeb przejścia - np. ślub
Czynności i praktyki o znaczeniu symbolicznym, towarzyszące jakiejś uroczystości o charakterze związanym z charakterem społeczności. Obrzędy dzielimy na religijne i świeckie. Rodzaje obrzędów: inicjacyjne np.obrzezanie,chrzciny afirmacyjne - np. jubileusz pracy, pożycia małżeńskiego, świąt rodzinnych izolacji - np. pożegnanie, pogrzeb przejścia - np. ślub
http://pl.wikipedia.org
SZTUKA
RZEMIOSŁO
MUZYKA
TANIEC
PODANIA
PRZYSŁOWIA
GWARA
POTRAWY REGIONALNE
RZEMIOSŁO
MUZYKA
TANIEC
PODANIA
PRZYSŁOWIA
GWARA
POTRAWY REGIONALNE
SZTUKA LUDOWA
ARCHITEKTURA
ZDOBIENIE WNĘTRZ
CERAMIKA
STRÓJ I TKACTWO
ZDOBNICTWO , HAFT
RZEŹBA
MALARSTWO
GRAFIKA
PRZEDMIOTY OBRZĘDOWE
Młody etnolog w akcji
ZALOGUJ SIĘ NA LUDOWO!-
Uczniowie z Koła Artystycznego SP z OI w Jagodnem realizują projekt ,, Ocalmy urok świętokrzyskiej wsi’’ w ramach programu EtnoLog - zaloguj się na ludowo!. Program koordynuje Centrum Edukacji Obywatelskiej oraz Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, ma on na celu promowanie kultury ludowej oraz aktywizację twórczego potencjału młodych ludzi z małych miejscowości.
Uczniowie pod opieką nauczyciela badają ludową spuściznę swojego regionu - zbierają materiały o ludziach, zanikających tradycjach, niezwykłych obrzędach, zapomnianych wydarzeniach, dokumentują drewnianą architekturę.
Uczniowie pod opieką nauczyciela badają ludową spuściznę swojego regionu - zbierają materiały o ludziach, zanikających tradycjach, niezwykłych obrzędach, zapomnianych wydarzeniach, dokumentują drewnianą architekturę.
03. 11. 2010
Warsztaty etnograficzne 2010 w ramach programu Zaloguj się na ludowo poprowadziła Pani etnolog Małgorzata Czyżewska z CEO w Warszawie.
W zajęciach wzięło udział 20 uczniów i nauczyciele.
Świetnie razem uczyliśmy się, graliśmy w gry edukacyjne, bawiliśmy się wesoło.
Wchodziliśmy w role etnologów - badaczy i poznawaliśmy kultury innych grup. Z zaciekawieniem obejrzeliśmy prezentację multimedialną Etno motywy .
Z etnografią na TY – warsztaty z etnologiem.
03. 12. 2009
3 grudnia 2009 r. uczniowie SP z OI w Jagodnem mieli przyjemność uczestniczyć w niecodziennych zajęciach edukacyjnych.
W ramach realizowanego przez Koło Artystyczne programu EtnoLog – zaloguj się na ludowo, odbyły się warsztaty etnograficzne , zorganizowane przez Centrum Edukacji Obywatelskiej w Warszawie.
W zajęciach uczestniczyło 27 uczniów oraz nauczyciele.
Na cały dzień przybyła do nas Pani Katarzyna Samoraj – etnolog , specjalista od konserwacji drewna z Warszawy.
Intencją gościa było opowiedzenie o pracy etnologa i podzielenie się wiedzą specjalisty z zakresu szeroko pojętego muzealnictwa.
Tematyka spotkania obejmowała szeroki zakres treści :
Etnologia – etnografia.
Praca etnografa.
Kultura i tradycja.
Ważność poznania własnych korzeni i szacunek dla przekazania następnym pokoleniom
Wartość zbierania pamiątek regionalnych.
Uporządkowanie, zabezpieczenie i opisanie eksponatów.
Wskazówki do rozwoju muzeum.
Pani etnolog zaplanowała bardzo atrakcyjny przebieg zajęć, nawiązała doskonały kontakt z uczestnikami . Dzień upłynął bardzo szybko i niezwykle ciekawie. Z przekazywanej wiedzy skorzystali młodsi i starsi. Prowadząca stosowała twórcze, aktywizujące , motywujące metody , wykorzystując różnorodne formy pracy.
Spotkanie było bardzo udane , ewaluacja wskazywała na spełnienie oczekiwań oraz zadowolenie uczestników i prowadzącej.
Dzień etnograficzny – to bardzo wartościowo i radośnie spędzony czas.
